قارچ ترافل (Truffle mushroom) که به‌نام دُنبَلان (Donbalān) یا دنبالان نیز شناخته می‌شود، نوعی قارچ خوراکی گران‌قیمت و کمیاب است.

این قارچ در گونه‌های مختلف به رنگ‌های قرمز تیره، خاکستری، سفید، بنفش و سیاه یافت می‌شوداما لذیذترین و گران‌قیمت‌ترین نوع آن دارای پوسته سیاه‌رنگ است که به‌طور طبیعی در مناطق جنگلی شرق استان گلستان (گالیکش و کلاله) می‌روید. این قارچ که در عمق تقریباً 5 تا 30 سانتی‌متری خاک و در مجاورت ریشه گیاهان رشد می‌کند، شکلی شبیه به سیب‌زمینی داشته و اندازه آن از یک فندق تا اندازه یک پرتقال متغیر است.

واژه دونبالان در زبان آذری به‌معنی برآمده، متورم و برجسته است. به این دلیل به این قارچ دنبالان (برجسته) گفته می‌شود که با رشد و فشاری که به خاک وارد می‌کند، زمین را در جایی که قرار دارد برآمده و برجسته می‌کند که بهره‌برداران محلی از همین نشانه برای پیداکردن محل این قارچ در کف جنگل استفاده می‌کنند.

اساساً دنبلان یک قارچ همزیست با گیاهان بوده و بدون حضور گیاه قادر به حیات نیست. بنابراین در جایی که پوشش گیاهی نیست، قارچ دنبلان هم وجود ندارد. دنبلان به‌صورت طبیعی در بسیاری از مناطق معتدل جهان دیده می‌شود. در بسیاری از مناطق، سگ‌ها را برای پیدا کردن دنبلان تعلیم می‌دهند.

 برخی از خواص دارویی قارچ ترافل  عبارتند از:

1. کاهش دهنده سطح کلسترول خون به طور طبیعی
2. تقویت و افزایش قوا و نیروی جنسی در اثر مصرف مداوم
3. کنترل عفونت قرنیه های چشم و پیشگیری از آن
4. کاهش دهنده استرس و اضطراب ناشی از فشارهای عصبی
5. پیشگیری از آترواسکلروز و بیماری قلبی عروقی
6. تقویت قوای شناختی و جلوگیری از زوال عقل در دوران سالمندی
7. از بین برنده علائم افسردگی در افراد مستعد و بهبود دهنده خلق و خو
8. جلوگیری از پیری زودرس و تاخیر در روند پیری به صورت طبیعی
9. خواص ضد میکروبی و بهبود سیستم ایمنی بدن و تقویت قوای عمومی
10. پیشگیری از بروز و پیشرفت انواع سرطان با تقویت سیستم ایمنی
11. درمان اسهال خونی و ساده در کودکان و بزرگسالان
12. پیشگیری از سرماخوردگی در طول سال با مصرف دنبلان در بهار

دنبلان سرشار از پروتئین، چربی، قند و مواد نشاسته‌ای، کلسیم، فسفر، آهن، پتاسیم، تیامین، نیاسین و ریبوفلاوین به‌همراه آب بوده و سرشار از آنتی‌اکسیدان طبیعی است.     

در قارچ دنبلان هیچ نوع دستکاری ژنتیکی توسط انسان انجام نشده و کود شیمیایی درآن نیزبه هیچ‌وجه بکارگرفته نشده که این امر در سایه مدفون شدن آن در زیر خاک به فاصله تقریبا 30 سانتی‌متر از روی خاک است.                  

 جالب است بدانید که این قارچ مقدار زیادی از یک آنتی اکسیدان قوی به نام ارگوتیونین دارد که برخلاف آنتی‌اکسیدان‌های دیگر در فرایند پخت و پز از بین نمی‌رود.

بیشترین مصرف آن در رستوران‌ها، صنایع غذایی، تهیه انواع سس‌ها ، روغن‌های معطر و نیز داروسازی است.

دنبلان ارزش غذایی بالایی داشته و برای تهیه انواع غذا، سوپ، سالاد، ماکارونی و پاستا، خوراک، ساندویچ می توان از قارچ دنبلان استفاده نمود.از قارچ دنبلان می توان به عنوان طعم دهنده انواع سس ها استفاده کرد.

برای حفظ تازگی و طراوت قارچ های دنبلان در دوران پس از برداشت نیاز به مراقبت های ویژه وجود دارد و فاکتورهای مختلفی در نگهداری قارچ ها تأثیرگـذار است
 کـه کنترل دقیق دما و رعایت شیوه مناسب بسته بندی، نسبت به سایر فاکتورها موثرتر است.

عمر انباری قارچ تازه در دمای معمولی تنها یک تا سه روز و در چهار درجـه سـانتیگـراد، چهار تا هفت روز اسـت.

 بعضی از متخصصان باتجربه میتوانند ترافل را از روی بوی آن تشخیص دهند اما اگرچند نوع مختلف را در کنار هم قرار دهیم آنوقت است که تشخیص آنها مشکل است زیرا همه آنها بوی گونه ای را می گیرند که بوی تندتری دارد. متخصصان باتجربه از روی مکان برداشت ترافل، نوع درختی که از زیر آن جمع آوری شده و همچنین نوع خاک و فصلی که ترافل برداشت شده است می توانند حدس هایی در مورد نوع ترافل بزنند. درهرصورت در بازار خرید ترافل، تشخیص زیستگاه و مکان برداشت ترافل سخت است 

ترکیبات موجود در دنبلان از نظر آلرژیکی پتانسیل زیادی دارند. بنابراین، در صورت بروز خارش، بثورات یا قرمزی پوست، مصرف دنبلان را متوقف کنید.

بک زن باردار برای جلوگیری از هرگونه اثر ناخواسته روی جنین، باید از مصرف دنبلان جلوگیری کند

-