رسول اکرم صلى ‏الله ‏علیه‏ و ‏آله 

اَلجَنَّةُ بَناؤُها لَبِنَةٌ مِن فِضَّةٍ وَ لَبِنَةٌ مِن ذَهَبٍ وَ مِلاطُهَا المِسکُ الأَذفَرُ وَ حَصباؤُهَا اللُّؤلُؤُ و َالیاقوتُ و َتُربَتُهَا الزَّعفرانُ... ؛

ساختمان بهشت خشتى از نقره و خشتى از طلاست، گِل آن مُشک بسیار خوشبو و سنگریزه آن لؤلؤ و یاقوت و خاک آن زغفران است... .

نهج الفصاحه ص434 ، ح‏13

زعفران گیاهی با نام علمی Crocus sativus ، از راسته مارچوبه‌سانان و تیره ی زنبقیان می باشد. به خاطر رنگ زرد و قیمت بالایی که دارد به ادویه طلایی معروف شده است. بیش از 4 هزار سال است که از زعفران برای خوش بو و خوش طعم کردن غذاها استفاده میشود. امروزه بیش از 90 درصد زعفران دنیا در ایران تولید می شود. 

گیاه زعفران خواص زیادی برای سلامتی داره. از مهمترین خواص زعفران و فواید زعفران: توانایی بهبود سلامت تنفس، بهینه سازی سیستم گوارش، از بین بردن درد، بهبود الگوهای خواب، کاهش خونریزی، تقویت سلامت قلب، افزایش گردش خون، پیشگیری از دیابت، تقویت استخوان‌ها و بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن.

زعفران پوشال انتهای کلاله سفیدی دارد. دارای فرخوردگی است و تکه های بهم چسبیده ندارد. این زعفران خوش رنگ نیز است.در صورتیکه کلاله زعفران از مقداری پایین تر از قسمت قرمز آن جدا شود درواقع مقداری از قسمت زرد (نارنجی رنگ) رشته(سفیدی)  نیز به همراه قسمت کلاله  باشد، به آن زعفران پوشال می گویند. برخی از مصرف کننده ها این نوع زعفران را به لحاظ وصل بودن کلاله ها به خامه که دلیلی بر صحت و سلامت رشته زعفران است و امکان تقلب درآن کمتر است، بیشتر می پسندند و برای فروش زعفران آن را انتخاب می کنند. همچنین این نوع زعفران دارای تمامی خواص زعفران می باشد ، چون به نوعی رشته کامل زعفران است.

• به دلیل پایین بودن قیمت این نوع از زعفران نسبت به سرگل و زعفران نگینو نیز احتمال کمتر تقلب و شناسایی راحت تر این نوع زعفران در موارد زیادی مورد استفاده قرار می گیرد از جمله :
  • در تولید نبات زعفرانی  و پولکی پزی ها
  • در تولید سوهان و گز
  • در رستوران ها و کبابی ها و آشپزخانه ها
  • در کارگاه تولید شیرینی
  • کارخانه های بستنی
  • تهیه شربت زعفران و شله زرد در مراسم مذهبی و…
  • مصارف خانگی به دلیل پایین بودن قیمت پوشال زعفران
  • 

بهترین شیوه برای استفاده از زعفران ، دم کردن آن است.برای تهیه و دم کردن زعفران ابتدا کمی از آنرا داخل یه هاون کوچک ( درمناطق مرطوب با کمی شکر یا یک حبه قند) بسایید و …سپس یک قاشق چای خوری از آن را با نصف استکان آبجوش مخلوط کنید و کمی بگذارید دم بکشد و پر رنگ شود  

زعفران را باید دور از نور و رطوبت نگهداری کرد زعفران را درظروف شیشه ای یا فلزی دربسته نگهداری نمایید. توجه داشته باشید اسانس زعفران قابل تبخیر شدن است، بنابر این درب ظرف زعفران را ببندید درصورت باز ماندن درب ظرف زعفران اثرات داروئی و کیفیت آن کاهش می یابد.

یکی از روش‌های تشخیص زعفران اصلی، استفاده مناسب از کلمه شیرین است. زعفران خوب همیشه عطر شیرین دارد و نه طعم شیرین. یکی از رشته‌های زعفران را روی زبان خود قرار دادید. اگر طعم شیرینی درون دهان خود احساس کردید، این زعفران تقلبی است. گاهی افراد سودجو برای افزایش وزن زعفران، آن را به عسل یا شکر آغشته می‌کنند. زعفران اصل کمی به تلخی می‌زند یا گاهی هم هیچ طعم خاصی نمی‌دهد.

یکی دیگر از روش‌های قطعی برای تشخیص زعفران اصل، عطر آن است. برای این راهکار باید عطر زعفران اصل را به خوبی بشناسید. عطر زعفران اصل بسیار جذاب و هیجان‌آور است، اگر بدانید رایحه واقعی عسل و یونجه چگونه است، به احتمال زیاد می‌توانید عطر زعفران اصل را هم تشخیص دهید. این عطر ترکیبی از عسل و یونجه است. هر چه زعفران تازه‌تر باشد، بوی آن تندتر است.

کمی از زعفران را درون آب سرد بریزید، متوجه می‌شوید کمی که زمان بگذرد، رنگ آب تغییر می‌کند. ولی نکته اصلی اینجاست که چگونه می‌توان زعفران تقلبی را تشخیص داد. زمانی که کلاله‌های زعفران اصل را از آب بیرون بیاورید، رنگ اصلی خود کلاله‌ها  چندان تغییری نکرده است. ولی در زعفران تقلبی بعد از درآوردن آنها از آب، مشاهده می‌کنید که رنگ اضافه شده به کلاله‌های زعفران کاملاً از بین رفته، ظاهری مثل قبل ندارد و به رنگ سفید در آمده است. به علاوه زعفران اصلی سرعت رنگ دهی کندتری دارد، پس اگر زعفران به سرعت رنگ پس داد، شکی در استفاده از رنگ‌های شیمیایی درون آن نیست. رنگ زعفران اصل در آب به رنگ زرد مایل به نارنجی و قرمز و البته شفاف در می‌آید. رنگ قرمز تند در آب نشان خوبی نیست، مواد شیمیایی استفاده شده برای رنگ دهی بیشتر زعفران ممکن است برای سلامتی شما مضر باشند.

کلاله‌های زعفران اصل براق نیستند. گاهی اوقات در تهیه زعفران تقلبی کلاله گیاهان دیگر از جمله ذرت را رنگ می‌کنند و به جای نوع اصل آن می‌فروشند. کلاله ‌این دو گیاه شباهت زیادی به هم دارد و تفاوت آنها در این است که کلاله‌های زعفران حالت منحنی دارند که می‌تواند در تشخیص نوع اصل به شما کمک کند. گل‌رنگ هم از نظر ظاهری به طور طبیعی شباهت زیادی به زعفران اصل دارد، پس گول ظاهر آن را نخورید و به رنگ و بوی آن بیشتر توجه کنید.

کمی از زعفران را روی کاغذ بریزید و یا بین انگشتان خود فشار دهید. اگر لکه‌های چربی روی کاغذ باقی ماند، نشان می‌دهد متأسفانه زعفرانی که خریدید، تقلبی است و شاید برای افزایش وزن، به آن چربی اضافه کرده باشند. زعفران اصل در صورت له شدن بین کاغذ، به پودر تبدیل می‌شود.

یکی از روش‌های جالب برای تشخیص زعفران اصل این است که کمی جوش شیرین به آب اضافه کنید و آن را خوب هم بزنید. سپس کمی زعفران به محلول اضافه کنید. درصورتی که زعفران اصل باشد، ترکیب آب و جوش شیرین به رنگ زرد در می‌آید، ولی اگر زعفران تقلبی باشد محلول به رنگ قرمز کمرنگ تغییر می‌کند.

کمی زعفران را روی اجاق گاز و روی شعله گاز شهری متان بگیرید. اگر رنگ آن به بنفش یا نارنجی تغییر کرد، خوشحال باشید که زعفران اصل در دست دارید. زعفران تقلبی به رنگ زرد تبدیل می‌شود. همچنین زعفران اصل در بنزین حل نمی‌شود و اگر کمی از آن را درون بنزین بریزید، نباید باعث تغییر رنگ آن شود.

مصرف زعفران در دوزهای بالا می تواند به طور بالقوه خطرناک باشه، چون غلظت بالای مواد تشکیل دهنده فعال می‌تونه اثرات زیادی بر روی بدن داشته باشه. با این حال، تو دوزهای کم معمولا زعفران دارای عوارض جانبی شایع یا خواص آلرژیک نیست.

زعفران نباید روزی بیش ازدو مرتبه و بیش از 30 تا 50 میلی گرم در هر وعده مصرف شود. ماکزیمم مصرف زعفران در یک روز 1500 میلی گرم می باشد که در زنان باردار و یا کسانی که به دلایل مختلف به این ادویه حساسیت دارند مقدار کمتری می باشد.

توجه داشته باشید که زنان باردار نباید زعفران مصرف کنند مگر اینکه با پزشک خود مشورت کرده باشند. با وجود تمام فواید و مزایای مصرف ادویه طلایی، شواهد بسیاری وجود دارد که زعفران ممکن است سلامت جنین و مادر را به خطر بیاندازد.

-